to exclude, to shut/rule out
[verb]
[uit-slui-ten, sloot uit, uit-ge-slo-ten]

"Uitsluiten" can be used for both ‘excluding a possibility’  or ‘making something impossible’.

Examples:
– "De organisatie sluit niet uit dat het feest naar een andere datum verschoven zal worden." 
("The organizing committee does not rule out the possiblity that the party will be moved to a different date.")

– "Na de valse start werd de atleet uitgesloten van verdere deelname." 
("After the false start the athlete was debarred from further participation.")

– "Kunnen we dan niet met de trein gaan?" – "Nee, dat is uitgesloten want die vertrekt pas na 11 uur." 
("Can’t we just take the train?" – "No, that is out of the question because it does not depart until after 11 o’clock.")

– "Ik geef toe dat we niet kunnen uitsluiten dat er gesjoemeld is met de uitslagen." 
("I admit that we cannot rule out the possibility that the results have been rigged with.")

– "De precieze dag is nog niet bekend, maar het is uitgesloten dat het op een donderdag zal plaatsvinden." 
("The exact day/date is not yet known, but it is certain that it will not take place on a Thursday.")

– "Ik weet niet wat het goede antwoord is op deze multiplechoicevraag, maar wellicht kan ik er een paar uitsluiten."
("I do not know the correct answer to this multiple choice question, but perhaps I can rule out a few." There is a perfectly acceptable Dutch equivalent for ‘multiple choice’ which is ‘meerkeuze’; but you still often hear e.g. ‘multiplechoicevraag’.)

Expressions:
– "Het één sluit het ander niet uit": the one does not exclude the other.

Example:
– "Gaan jullie eten of gewoon naar een café?" – "Ik weet het nog niet, maar het één hoeft het ander niet uit te sluiten natuurlijk."
("Are you going out for dinner or just to a bar?" – "I don’t know yet, but the one does not have to exclude the other of course.")

Related words:
– Uitsluitsel: decisive/definite answer [noun] [het uitsluitsel, de uitsluitsels].

Example:
– "Over het lot van de gegijzelde kon de ambassade geen uitsluitsel geven."
("The embassy could not give a definite answer about the fate of the hostage.")

– Uitsluitend: exclusive, only [adjective/adverb].
– Uitsluiting: exclusion [noun] [de uitsluiting, de uitsluitingen]. 

1. to pick up the pieces, to sort things out, cleaning up the mess
[verb]
[puin-rui-men, ruim-de puin, puin-ge-ruimd]

The literal translation of "puinruimen" is covered in 2. below. So as long as you are not talking to a construction worker, you can stick to this translation 🙂

Note that "puinruimen" usually implies the negative side of "sorting things out".

Examples:
– "Hoe was je eerste dag na de vakantie?" – "Ach je weet wel, e-mail lezen en puinruimen." 
("How was your first day after the holidays?" – "Oh you know, reading e-mails, picking up the pieces…")

– "Na een relatie van 15 jaar waarin zij zichzelf volledig heeft weggecijferd, is het nu een kwestie van puinruimen." 
("After a relationship of 15 years in which she completely effaced herself, it is now a matter of picking up the pieces.")

– "Ik heb het project overgenomen van Frank. Nou, ik denk dat ik de eerste maand voornamelijk aan het puinruimen ben!" 
("I took over a project from Frank. My, I think that the first month I’ll be mostly cleaning up the mess!")

Related words:
– Puin: debris, rubble, mess [noun] [het puin, <no plural>].
– Ruimen: to clear out [verb] [ruimde, geruimd].
– Puinhoop: pile/heap of rubble/debris [noun] [de hoop, de hopen]. This is also used figuratively.
– Puinzooi: a real mess [noun] [de puinzooi, <no plural>]. Note that "zooi" already translates to "mess/rubbish" so "puinzooi" is really bad 🙂

2. clear up the debris/rubble
[verb]
[puin-rui-men, ruim-de puin, puin-ge-ruimd]

This is what construction workers do, or whoever you find willing.

Examples:
– "Je kunt daar niet met de auto langs; ze zijn aan het puinruimen." 
("You can’t pass there with your car; they are clearing debris.")

– "Ruimen ze puin, of zijn ze aan het puinruimen?" – "Huh, is dat niet hetzelfde dan?" 
("Do they clear debris, or are they clearing debris? – "Huh, isn’t that the same?" There is a difference similar to the difference in English. The "aan + het + infinitive" is typically used for an activity that continues for some time. )