Instead of "beneden", the word "onder" is also often used. They translate to "beneath" and "under" respectively. The difference is only subtle.

1. beneath, down, downstairs [adverb]

Examples:
– "Gaat deze lift naar beneden?"
("Is this elevator going down?")

– "Ik ga naar beneden om voor jou een lekker ontbijtje te maken!"
("I’m going downstairs to prepare you a nice (little) breakfast!")

– "Wat er beneden ligt…"
("What lies beneath…")

– "Van onderen!"
(Literally "from beneath!" this is what construction workers yell as a warning when throwing down stuff.)

2. beneath, below [preposition]

Examples:
– "Beneden de grote rivieren spreken de meeste mensen met een zachte ‘g’."
("Beneath the great rivers, most people speak with a ‘soft g’." Even though the Dutch ‘g-sound’ is quite pronounced, in the southern provinces it sounds much softer and a lot more friendly 🙂 .)

– "Dat is beneden mijn standaard."
("That’s below my standard.")

– "Dat is onder mijn niveau."
("That is below my level/standard." This can also be used in a moral context.)

– "Lig jij tijdens het vrijen het liefst onder of boven?"
("When you make love, do you prefer to lie beneath or on top?")

Related words:
– "Onder": under.
– "Ondersteboven": upside down, wrong side up, upset, all shaken up.
This can also be used in a figurative way, as the two next examples
show:

Examples:
– "Ik ben er niet ondersteboven van!"
("I’m not all that impressed!")

– "Ik ben helemaal ondersteboven van die man/vrouw!"
("I’m completely put off my balance by that man/woman!")

1. up, upstairs, on top [adverb]

Examples:
– "Gaat deze lift naar boven of naar beneden?"
("Is this elevator going up or down?")

– "<Moeder tegen kind:> Naar boven jij!"
("<Mother to child:> Go upstairs, you!")

– "Oranje boven!"
("Go Holland!" Literally: "Orange on top!" A popular yell to cheer for the Dutch royal family.)

– "Zie je die vogel?" – "Waar?" – "Daar boven!"
("Do you see that bird?" – "Where?" – "Up there!")

2. on top of, above [preposition]

Examples:
– "Sommige criminelen lijken boven de wet te staan."
("Some criminals seem to stand above the law.")

– "Er gaat niets boven een lekker witbiertje met dit mooie weer!"
("Nothing tastes better than a nice white beer in this beautiful weather." Literally: "There goes nothing above…" In spring and summer, white beer ("witbier") is very popular. Well-known brands are Hoegaarden and Wieckse Witte.)

Expressions:
– "Baas boven baas.": there is always somebody who is better or more succesful. Literally: "boss above boss."

– "Boven water zijn": literally "to be above water" this is commonly used when something or somebody was first lost and has now been found or has reappeared.

Example:
"De vermiste journalist is weer boven water."
("The missing journalist has reappeared.")

– "Boven Jan zijn.": to have recovered, to have dealt with all difficulties. We don’t know who "Jan" is in this expression 🙂

– "Er bovenop komen.": to recover, to overcome difficulties. Literally "to come on top".

Example:
"Ik ben de laatste tijd zo moe en gestresst!" – "Ach, je komt er wel weer bovenop!"
("Lately I have been so tired and stressed!" – "Ah, surely you will recover again!")

The opposite of “buiten” is “binnen”.

1. inside, within [adverb]

Examples:
– “Kom binnen!”
(“(Please) enter!”)

– “Binnen!”
(“(Please) enter!” This is a common response you hear after knocking on somebody’s door.”

– “Binnen is het lekker warm!”
(“Inside it is comfortably warm!”)

– “Ik denk dat ik vandaag een dagje binnen blijf.”
(“I think that I will stay inside today.” Literally: “…inside today, for a (little) day.”)

– “Diep van binnen wist Frank dat hij nooit ‘ja’ had moeten zeggen tegen dit project.”
(“Deep inside Frank knew that he never should have said ‘yes’ to this project.”)

Expressions:
– “Het is goed binnen te houden.”: literally
“it is easy to keep inside”, this is jokingly and informally said to
say that the food is good.

– “Binnen lopen.”: the common and literal tranlsation is “to walk
inside”, however in a financial context this can mean that you are
making good money.

Example:
– “Op zijn 30e is hij al flink binnen gelopen.”
(“At age 30 he was already making good money.”)

Related words:
-“Binnenstebuiten”: inside out.

Example:
“Moet je hem zien, hij draag zijn shirt binnenstebuiten!!”
(“Look at him, he is wearing his shirt inside out!!”)

– “Binnenweg(getje)”: by-road, short cut.
– “Binnenhuisarchitect”: interior designer.

2. inside, within [preposition]

Examples:
– “Ik heb een antwoord nodig binnen het uur!”
(“I need an answer within the hour!”)

– “Dit is nog net binnen de grenzen van het toelaatbare.”
(“This is just within acceptable limits.” This example is usually used within a moral context.)

Extra:
A well-known Dutch song has the title “Binnen”. The performer is Marco Borsato who is half-Dutch and half-Italian. He started out singing only Italian songs. After changing to Dutch in 1994, he is now one of the most succesful contemporary Dutch pop music artists.

These are the lyrics:

Open m’n ogen

En kijk om me heen

Alles lijkt veranderd

Mijn buik doet raar en ik voel me vreemd

En ik vraag me af wat dit gevoel veroorzaakt heeft

Mijn gedachten lijken zelfs niet meer van mij

Kan mezelf niet vinden

En de reden dat ben jij

<Chorus:>

Je bent binnen

Binnen in m’n hart

Binnen in m’n ziel

Van binnen

Binnen sinds de dag

Dat ik voor jou viel

Binnen

Binnen in de droom

Die ik met je wil beginnen

Je bent binnen

Binnen

Het leven werd door mij alleen geregisseerd

Maar zonder iets te zeggen, met mezelf te overleggen

Heb ik alle rollen omgekeerd

En ik vraag me af waarom ik doe wat ik nu doe

Maar het antwoord op de vraag komt niet van mij

Ik lijk gek te worden

En de reden dat ben jij

<Chorus>

Ik zit bij jou achter op de fiets

We gaan steeds iets harder

Ik zie bijna niets

Ik sta voor de keuze

Nu eraf of voor altijd mee

Besluit de angsten van me af te slaan

En voor altijd met je mee te gaan

Mijn hoofd tegen je rug gedrukt

En mijn armen om je heen

Binnen

Binnen in m’n hart

Binnen in m’n ziel

Van binnen

Binnen sinds de dag

Dat ik voor jou viel

Binnen

Binnen in de droom

Die ik met je wil beginnen

Je bent binnen

Binnen in m’n hart

Binnen in m’n ziel

Binnen sinds de dag

Dat ik voor jou viel

Als ik van je droom

Als ik denk als ik ben als ik vrij ben

Als ik me verveel of mezelf weer eens kwijt ben

Binnen in m’n hart

Je bent binnen

Je bent binnen

Je bent binnen

“Buiten” is an example of a word with the typically Dutch sound “ui” in it. This combination of the vowels “u” and “i” lies somewhere between the english “oy”, “ow”, “ay” and “aw” :-). Most non-Dutch speakers find this a difficult sound to produce. Ask a native Dutch speaker for the exact pronunciation. By the way, “ui” is a word in itself!

1. outside, out, outdoors [adverb]

Examples:
-“Mevrouw, mag John buiten komen spelen?”
(“Madam, is it okay for John to come and play (outside)?” Literally: “…,
may John come play outside?” Dutch children distinguish between “binnen spelen” and “buiten spelen”.)

– “Met dit mooie lenteweer gaan veel mensen naar buiten.”
(“During this lovely spring weather, a lot of people go outside/outdoors.” Literally: “…to (the) outside.”)

– “Ik heb frisse lucht nodig, ik ga even naar buiten.”
(“I need some fresh air, I’m going outside for a moment.”)

Related word:
– “Binnen”: inside, within.

2. outside, beyond, out of, outside of, except (for), without [preposition]

Examples:
– “De lift is buiten werking.”
(“The elevator is out of service.”)

– “Dat staat buiten kijf.”
(“That is without dispute.”)

– “Hou je erbuiten!”
(“Keep out of it!”)

– “Buiten haar bestaat niets voor hem.”
(“Except for her, nothing exists for him.”)

– “Ik ken de Duitse vervoegingen van buiten.”
(“I know the German conjugations by heart.”)

– “Dat ligt buiten de scope van dit project.”
(“That lies outside the scope of this project.”)

– “Waar is Frank?” – “Hij is vandaag buiten de deur.”
(“Where’s Frank?” – “He’s out of the office today.” Literally: “…outside the door.”)

– “Zullen we vanavond buiten de deur eten?”
(“Shall we go out for dinner tonight?”)